ÜRÜN VE İHTİSAS BORSACILIĞI

ÜRÜN İHTİSAS BORSASI/BORSALARI NEDİR?

• Lisanslı depoculuk sistemi kapsamındaki tarım ürünlerinin fiziki veya elektronik ortamlarda alım satımına aracılık eden,
• Gerek ürünlerin fiziki olarak, gerekse ürünü temsilen lisanslı depo işletmelerince çıkarılan ürün senetlerinin ve alivre sözleşmelerin ticaretine aracılık eden,
• Yeterli alt yapı ve elektronik donanım ile mali alt yapıya sahip olan,
• Faaliyet alanı bölgesel, ulusal veya uluslararası olabilen,

Bakanlar Kurulunca kuruluş izni ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca faaliyet izni verilen, anonim şirket şeklinde faaliyette bulunacak kuruluşlardır.

ÜRÜN İHTİSAS BORSASININ GÖREV VE SORUMLULUKLARI NELERDİR?

          Alivre sözleşmeler ile lisanslı depolarca düzenlenen kıymetli evrak hükmündeki ürün senetleri ve ürünü temsil eden benzer senetlerin alım satımı ve rehni gibi işlemlerin ürün ihtisas borsalarında kontrolü ve tescili zorunludur. Borsada tescil gerçekleşmedikçe ürün mülkiyeti başkasına devredilemez.
 
          Ürün senetlerine ilişkin; alım satımın tescili, devir ile bedelinin ödenmesi, alıcı ve satıcı ile üçüncü şahısların haklarının korunması, yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve alım satıma ilişkin diğer hususlar, borsanın sorumluluğunda olup, bu işlemlerden dolayı doğan zararlar borsa tarafından tazmin edilir.
 

ÜRÜN İHTİSAS BORSASININ SAĞLAYACAĞI FAYDALAR NELERDİR?

• Mudiler ürünlerini, yakın çevrelerindeki sınırlı sayıdaki tüccara satmak zorunda kalmayacak, çok sayıda alıcının oluşturacağı rekabetten yararlanabilecektir.
• Çok sayıda alıcı ve satıcının bulunduğu, fiyatın objektif olarak oluşabildiği bir piyasa oluşacaktır.
• Ürünler, elektronik ürün senetleri vasıtasıyla elektronik ortamda el değiştirebilecektir.
  Sanayiciler işletmelerinin ihtiyacı olan ürünleri kısa zamanda kolayca tedarik edebilecektir.
• Ülkemiz, bölgede tarım ürünleri ticaretinin merkezi konumuna gelebilecektir.
• Ürün senetleri; altın, döviz, hisse senedi gibi alternatif bir yatırım aracı haline gelecektir.
• Ürün senetleri, faizsiz yatırım araçları olmaları nedeniyle, özellikle Ortadoğu sermayesi tarafından talep görebilecektir.
• Mevcut ticaret borsaları, ürün ihtisas borsasının acentesi olmalarına imkân tanınmış olması itibariyle, bu borsanın bölgelerdeki temsilcilikleri olarak faaliyet gösterebilecektir.
• Gelişmiş ülkelerde tarım ürünleri ticaretinde yaygın biçimde kullanılan vadeli işlem araçları, ülkemizde de yaygınlaşabilecektir.
   
   

                  Tarım ürünü piyasalarının temel iki özelliğini fiyat ve gelir istikrarsızlığı oluşturmaktadır. Fiyat istikrarsızlığının hem arz, hem de talep kaynaklı sebepleri vardır. Tarım, iklime bağımlı bir sektör olduğundan genel olarak hasat dönemlerinde fiyatlar belli bir sevide kalabilmekte, fakat bundan sonra yeni ürün alınana kadar geçen sürede fiyatlar yükselmektedir. Stoklanabilen ürünlerde bu fiyat dalgalanmaları az da olsa engellenebilmekte, diğerlerinde böyle bir imkân da bulunmamaktadır.
                   
                  Borsacılığın geliştirilmesinde atılması gereken en önemli adımlardan biride, ürün bazında yapılanmış ihtisas borsalarına geçiştir. Bu tip borsaların az sayıda, tercihen bir tek üründe ihtisaslaşması gerekmektedir.
 
                  Özellikle vadeli işlem borsaları, üretimin planlanması noktasında, stokların değerlendirilmesi noktasında ve risk unsurlarının bir yerde daha rasyonel bir tarzda yararlanabilmesi konusunda; bütün bunların ötesinde de sağlıklı bir mali sistemin, yani vergi sisteminin kurulabilmesi bakımından son derece önemlidir.

---

---